Skip to content

Działanie pedałów instrumentu.

Każdy akustyczny instrument klawiszowy, wyposażony jest w dwa lub trzy pedały, umieszczone na dole z przodu instrumentu, w zasięgu nóg grającego.
Do czego służą te pedały? W jaki sposób z nich korzystamy?
Pedały pianina, Pedały fortepianu
Pedał prawy, zwany także pedałem forte, a w elektronicznych instr. klawiszowych pedałem sustain lub po prostu pedałem.  

Jest to najczęściej używany pedał instrumentu, jego zadaniem jest przedłużenie wybrzmienia zagranych dźwięków już po zdjęciu palców z klawiszy.
Określenie pedał forte może być mylne, gdyż istotą tego pedału nie jest wzmocnienie brzmienia instrumentu. Pedał ten jest używany wyłącznie w celu łączenia harmonicznego różnych dźwięków, osiągnięcia przestrzeni brzmieniowej, zwielokrotnienia dźwięków i stworzenia wrażenia, jakoby jednocześnie grała więcej, niż jedna osoba.


Pedał lewy (wł. una corda – „jedna struna”), zwany także pedałem piano.
Pedał ten zmienia brzmienie dźwięków na bardziej delikatne, przytłumione, miękkie. Na większość dźwięków w fortepianie przypadają trzy struny (poza najniższymi, które mają jedną lub dwie). Wciśnięcie lewego pedału powoduje przesunięcie całego mechanizmu (w tym klawiatury) odrobinę w prawo, przez co młotki trafiają w mniejszą liczbę strun. W pianinach pedał ten przesuwa młotki w kierunku strun, dzięki czemu pokonują one krótszą drogę, a instrument wydaje cichsze i mniej wyraziste dźwięki.


Pedał środkowy – sostenuto (z wł. spokojnie), pełniący w różnych instrumentach trochę różne funkcje.
Pedał ten często nie występuje w tańszych i starszych modelach instrumentów, a kiedy już występuje, jego funkcja może być różna. Standardowo w fortepianach jest to tzw. pedał sostenuto i działa on nieco podobnie do prawego pedału. Nie podnosi on jednak tłumików, tak jak pedał forte, a tylko unieruchamia tłumiki już podniesione, co pozwala podtrzymać wybrane dźwięki i grać inne w sposób normalny. W pianinach wycisza on maksymalnie brzmienie całego instrumentu i dlatego często nazywa się go „przyjacielem sąsiadów”.


Korzystanie z pedałów instrumentu powinien cechować umiar, oraz wyczucie gatunku muzycznego i stylu.

Często w muzyce rozrywkowej, wciskanie i puszczanie pedału sustain związane jest z harmonią utworu, czyli następującą zmianą akordów. Generalna zasada jest taka, że pedał wciskamy wraz ze zmianą funkcji akordu, a puszczamy tuż przed kolejną zmianą.
W muzyce poważnej, która cechuje się dokładnością zapisu nutowego, miejsca wciśnięcia pedału oznaczane są zazwyczaj ozdobną literą „P”, zaś miejsca jego zwolnienia gwiazdką „*”.
Oto przykład początkowego fragmentu utworu „Dla Elizy” L.v. Beethovena, z oznaczeniami odnośnie korzystania z pedału forte, czyli pedału podtrzymania dźwięku. W tym wypadku, miejsca wciskania pedału oznaczone są ozdobnym skrótem „Ped”, a miejsca zwolnienia pedału – końcem poziomej linii.
Fur Elise
Korzystanie z pedału w początkowym okresie nauki może być trudne, choć stanowi dodatkowy, ciekawy element interpretacyjny wykonywanej muzyki.

Zatem, od najmłodszych lat, rozsądnie korzystajmy z pedałów instrumentu, aby na późniejszym etapie, móc właściwie wykorzystywać ich ciekawe walory brzmieniowe.


Artykuł opublikowany dzięki uprzejmości Grzegorza Gibkiego

Źródło     WWW     FACEBOOK     Pinteres