Gdy poszukujemy pianina lub fortepianu na sprzedaż, podczas przeglądania ogłoszeń możemy natrafić na mylne opisy instrumentów. Zdarza się, że sprzedawcy w tytule ogłoszenia oferują fortepian, a w rzeczywistości sprzedają pianino. Czy można powiedzieć, że pianino to po prostu “mały fortepian”? Czym różni się pianino od fortepianu? Który z tych instrumentów wybrać?
Aby odróżnić pianino od fortepianu, przede wszystkim zwróć uwagę na wielkość i kształt instrumentu. Pianino ma orientację pionową, nie jest tak szerokie jak fortepian, a struny ułożone są prostopadle względem podłoża. Natomiast fortepian jest instrumentem ustawionym poziomo, osadzonym na trzech nogach.
Który instrument powinienem kupić – fortepian czy pianino?
Zazwyczaj przy wyborze pianina lub fortepianu muzycy uwzględniają kilka kluczowych aspektów – dostępną przestrzeń, jakość dźwięku oraz budżet. Jedną z najważniejszych kwestii jest przestrzeń, którą możemy przeznaczyć na instrument. Fortepian ze względu na swoje rozmiary wymaga znacznie więcej miejsca niż pianino. Dodatkowo, zważywszy na budowę, fortepianu nie przystawimy bezpośrednio do ściany, raczej eksponujemy je w centrum pomieszczenia. Natomiast pianino zawsze stawiamy pod ścianą i zmieści się ono w naprawdę niewielkiej przestrzeni.
Co więcej, pianina i fortepiany różnią się jakością dźwięku. Fortepian, jak już wspomnieliśmy, wyróżnia się brzmieniem, głośnym i doniosłym dźwiękiem. Wiąże się to z wielkością pudła rezonansowego, które jest znacznie większe niż w pianinie. Głośność dźwięku możemy dodatkowo spotęgować poprzez podniesienie dekla. Tutaj jednak trzeba pamiętać, że piszemy o fortepianie nowym, czy też starszym, ale zadbanym, odrestaurowanym, dobrej marki. Stary fortepian ze zniszczonym filcem na młoteczkach i zardzewiałymi strunami z pewnością nie będzie brzmiał lepiej, niż zadbane pianino.
Ostatnią, często kluczową kwestią jest budżet, który możemy przeznaczyć na zakup instrumentu. Do nauki dla młodych pianistów, przy mniejszym budżecie i ograniczonej przestrzeni, najodpowiedniejszym wyborem będzie pianino. Fortepian jest droższym instrumentem, uznawanym za bardziej ekskluzywny. Jest to też docelowy instrument dla profesjonalnych pianistów i muzyków koncertujących. Oczywiście może zdarzyć się tak, że pianino będzie miało większą wartość niż fortepian, np. w przypadku gdy porównujemy nowe pianino i starszy, nieodrestaurowany fortepian.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się na co dokładnie zwrócić uwagę przy zakupie, przeczytaj nasz artykuł w którym szczegółowo tłumaczymy jak wybrać odpowiedni instrument.
Mam dużo miejsca i marzę o fortepianie, jednak nie mam wystarczającego budżetu na ekskluzywny fortepian. Co mam zrobić?
Pewnie zastanawiasz się, czy w takim wypadku jesteś “skazany” na zakup pianina? Jest jeszcze jedno rozwiązanie – możesz poszukać fortepianu dostępnego w niższym budżecie. Czy chodzi o to, aby znaleźć stary, tani fortepian, który będzie źle brzmiał i nieciekawie wyglądał, a do tego wymagał w niedługim czasie napraw? Absolutnie nie!
Producenci fortepianów dostrzegli chęć zakupu fortepianu wśród bardzo utalentowanych, a mniej zamożnych osób. Niektóre marki zdecydowały się na produkcję dodatkowych linii fortepianów, zachowując wysokie standardy, jednak obniżając koszty produkcji (a często także zmieniając lokalizację fabryk).
Przykładem może być tutaj Steinway & Sons, który zaproponował linie fortepianów dla początkujących i średniozaawansowanych – Essex oraz Boston. Inne firmy, które zdecydowały się na takie rozwiązanie to np. C. Bechstein – linia W. Hoffmann, czy Seiler.
Jeśli nadal nie jesteś pewien na jakie oferty zwrócić uwagę – skontaktuj się z nami.
A czym dokładniej różni się fortepian od pianina? Kilka kwestii technicznych.
Fortepian
Współczesny fortepian ma przeważnie 88 klawiszy i skalę rozpoczynającą się od dźwięku A2. W fortepianach koncertowych skala zaczyna się od F2, a w dużo starszych fortepianach od C1 – C5. Co ciekawe, fortepian produkowany przez firmę Bösendorfer, Model 290 Imperial, posiada 8 oktaw i ma aż 97 klawiszy.
W fortepianie struny rozpięte są poziomo na stalowej ramie. Naciśnięcie klawisza skutkuje uderzeniem młoteczka w struny, a dynamika uderzenia zostaje na nie przeniesiona. Po uderzeniu natychmiast odbija się od niej i w zależności od siły uderzenia, zatrzymuje się w większej lub mniejszej odległości od strun. Pozwala to na szybką repetycję, czyli na powtórzenie kilka razy tego samego dźwięku w szybkim tempie.
Możemy również rozróżnić fortepiany ze względu na ich długość (mierzoną od początku klawiatury do końca pudła rezonansowego). I tak fortepiany gabinetowe mierzą od 140 do 160 cm, od 160 do 210 cm – salonowe, od 210 do 240 cm półkoncertowe, a fortepiany koncertowe mają powyżej 240 cm długości. Najdłuższym fortepianem na świecie jest instrument marki Fazioli o długości 308 cm. Aby dowiedzieć się więcej na temat poszczególnych rodzajów, przeczytaj nasz artykuł “Rodzaje Pianin i Fortepianów”.
W fortepianach umieszcza się zazwyczaj trzy pedały, które służą do zmiany charakterystyki dźwięku.
– Pedał forte – pedał prawy, najważniejszy i najczęściej używany. Wciśnięcie prawego pedału podnosi jednocześnie wszystkie tłumiki instrumentu, dzięki czemu dźwięk trwa po zwolnieniu klawisza. Pedał forte pozwala na podtrzymanie pożądanych dźwięków i jednoczesne zwolnienie rąk, dzięki czemu można grać kolejne dźwięki.
– Pedał piano – pedał lewy, zmieniający brzmienie dźwięków na bardziej delikatne i ciche poprzez ich stłumienie. Wciśnięcie pedału piano powoduje przesunięcie całego mechanizmu (w tym klawiatury) odrobinę w prawo, przez co młotki trafiają w mniejszą liczbę strun (2 z 3).
– Pedał sostenuto – pedał środkowy, który występuje zazwyczaj w droższych modelach fortepianów. Pedał ten jest rzadko wykorzystywany, a służy do zaprzestania tłumienia aktualnie naciśniętych klawiszy.
Pianino
Popularność pianina przypadła na drugą połowę XIX wieku, kiedy to w mieszczańskich domach zaczęło brakować miejsca na fortepiany. Pianina, nie dość że były bardziej przystępne cenowo, to w dodatku były mniejsze i bez problemu mieściły się w ograniczonej przestrzeni.
Tak jak w fortepianie, w pianinie pedały służą do zmiany charakterystyki dźwięku. Większość pianin posiada dwa pedały, chociaż w niektórych starszych instrumentach, oraz obecnie w nowych pianinach montowane są trzy. Najczęściej używany jest prawy pedał forte, którego zadaniem jest przedłużenie brzmienia zagranych dźwięków po zdjęciu palców z klawiszy, dokładnie tak jak w fortepianie.
Środkowy pedał pianina ma jednak zupełnie inne zastosowanie. Wycisza on bowiem maksymalnie brzmienie pianina. Po jego wciśnięciu między młotki a struny wsuwa się pasek filcu co zmniejsza siłę uderzenia młotka w struny. Co ciekawe, w przedwojennych pianinach zamiast środkowego pedału instalowano gałkę z boku klawiatury z napisem moderator. Natomiast użycie lewego pedału (piano) w pianinie powoduje lekkie wyciszenie. Po wciśnięciu, belka spoczynkowa młotków przesuwa się w kierunku strun zmniejszając odległość młotka od struny.